Kanserde Tarama Yöntemleri
Kanserden korunmak için ne yapmalıyım?
Kanser Tarama Testleri Hakkında Bilmeniz Gerekenler 1
Kanser Tarama Testleri Hakkında Bilmeniz Gerekenler 2
Kadınlar için Kanser Tarama Testleri
Erkekler için Kanser Tarama Testleri
Kanser Tanısı Konduğunda ne yapmalıyım?
   

Kanserden korunmak için ne yapmalıyım ?

Kanserden korunmak için her kanser türünü arttıran ve azaltan etkenleri bilmeli ve bu yönde önlemleri almalıyız.

KANSER TÜRÜNE GÖRE KANSER RİSKİNİ ARTTIRAN VE AZALTAN ETKENLER

Kanser Türü

Beslenme ile ilgili etkenler

Beslenme dışı etkenler

Diyetle önlenebilme oranı %

Ağız ve Boğaz

-  Sebze ve meyve
­  Alkol
­ Tuzlanmış balık

­ Sigara
­ Tembul
(hindistanda yetişen bir tür biber ağacı)
­ Ebstein Barr Virüsü

33-50

Gırtlak

-  Sebze ve meyve
­  Alkol

­ Sigara

33-50

 

Yemek borusu

-  Sebze ve meyve
­  Yetersiz beslenme
­   Alkol

­ Sigara
­ Barrett özefagus

50-75

Akciğer

-  Sebze ve meyve

­ Sigara
­ Meslek

20-33

 

Mide

-  Sebze ve meyve
­  Tuz
­  Tuzlanmış gıda

­ Helicobacter Pylori

66-75

Pankreas

-  Sebze ve meyve
­  Et, hayvansal yağ

­ Sigara

33-50

Safra Kesesi

  -

   -

-

Karaciğer

­  Alkol
­  Kontamine gıdalar

­ Hepatit B ve C virisü (sarılık virüsü)

33-66

Kolon/rektum

(Kalın barsak/ makat)

-  Sebze
-  Fiziksel aktivite
­  Et
­  Alkol

­ Sigara
­ Kalıtsallık
­ Ülseratif kolit
- Nonsteroid antieflamatuar ilaçlar
- romatizma tedavisinde kullanılan ilaçlar

66-75

Meme

 

- Sebze
­ Hızlı erken büyüme
­ Erken menarş
­ Aşırı şişmanlı
­ Alkol

- Doğurganlık
­ Kalıtsallık
­ Radyasyon

 

33-50

Yumurtalık

-

­ Kalıtsallık
- Doğurganlık

10-20

Rahim

 

­ Aşırı şişmanlık

­ Doğum kontrol ilaçları
­ Östrojen
- Doğurganlık

25-50

Rahim ağzı

¯ Sebze ve meyve

­ HPV
­ sigara içimi

10-20

Prostat

­ Et veya yağlı süt veya et

-

10-20

Tiroid

­ İyot eksikliği

­ Radyasyon

10-20

Böbrek

­ Obezite (aşırı şişmanlık)

­ Sigara içimi

25-33

İdrar kesesi

-

­ Sigara içimi
­ Meslek

10-20




Kanseri Önlemede Genel Yaklaşımlar

Sigara kullanılmamalı, sigara içilen ortamlarda bulunmamalısınız.

Meme ve endometrium (rahim dokusu) kanserlerini engellemek için fazla kilolu iseniz kilo verilmelidir.

Kolon (kalın barsak) ve meme kanseri riskini azalmak için haftanın çoğu günlerinde en az 30 dakika düzenli egzersiz yapılmalıdır.

Aşırı kilonun temel nedeni yüksek kalorili besinler ve fiziksel aktivite yetersizliği olduğundan aşırı yağlı ve kalorili besinlerden sakınılmalıdır.

Kolorektal (kalın barsak ve makat) ve mide kanseri riskini azaltmak için kırmızı et, tuz ve tuzlanarak saklanan yiyeceklerden sakınılmalıdır.

Meyve ve sebzeler toksik ajan ve hastalıklara karşı savunucu maddeler içerirdiğinden taze meyve, sebze ve tahıl içeren besinlerden oluşan günlük bir beslenme tercih edilmelidir.

Ağır içkiler ağız, boğaz, yemek borusu, karaciğer ve meme kanseri riskini arttırlığından özellikle sigara kullanıyorsanız alkol kullanmamlısınız. Az miktarda alkol alınabilir.

Özellikle açık tenliler aşırı güneş ışığından sakınmalılardır.

Viral ya da bakteriyel infeksiyonlardan sakınmak için;
Korunma önlemlerini kullanarak güvenli cinsel ilişki sürdürülmelidir. (HIV, Hepatit B ve C'den korunmak için)
Uyuşturucu madde içeren (eroin, kokain gibi) enjeksiyonlardan kaçınılmalıdır.
Hepatit B infeksiyonuna karşı mutlaka aşı yaptırılmalıdır. (Özellikle sağlık bakımında çalışanlar)
Kronik mide şikayetleri olanlar mutlaka bunun araştırmasına gitmelidirler.

Bazı kanserlerin riskini arttırdığından HIV ya da hepatit C infeksiyonlu kişiler mutlaka önerilen tedaviye uymalılardır.
Sık tarama testleri özellikle hekime danışılmadan yapılmamalıdır.
İlaçlamada kullanılan maddelerin cilde teması engellenmeli. Eğer maruz kalınırsa cilt hemen yıkanmalıdır.
Büroda çalışanlar odalarının iyi havalanmasına dikkat etmelidirler. Mümkünse pencereler açık tutulabilir.
Dış ortamda çalışanlar toz ve partiküllere karşı ağız ve burun koruyucu maske kullanmalı.
Kmyasal madde kullanan işçiler bu maddelerin el ve göz temasından sakınmalıdırlar. Bazı maddeler kanser riskiyle doğrudan ilişkili olabilir.
Zararlı maddeler içeren bir işte çalışanlar işverenlerinin kendilerini koruyucu önlemler alıp almadığına dikkat etmelidirler.



Kanseri Önlemede Beslenmeye Yönelik Öneriler


1-Beslenmenin sürdürülmesi

Toplum yeterli ve farklı doğal gıdaları tüketmeli

Bakla, bezelye ve nişastalı, liften zengin sebze ve meyvelere dayalı beslenmenin seçilmesi

2-Vücut ağırlığının sürdürülmesi

Bir yetişkinin yaşamı boyunca ortalama olarak beden kitle indeksi 21-23 olduğu görülür. Bireysel beden kitle indeksinin 18.5-25 arasında sürdürmesi gereklidir.

 Yetişkinlik süresince kilosunun limitinin üzerine veya altına çıkmaktan sakınması

3-Fiziksel aktivitenin sürdürülmesi

Toplumun yaşamı boyunca fiziksel aktivite seviyesine eşdeğer aktif bir yaşam şeklini sürdürmesi

Eğer mesleksel aktivite düşük veya orta derecede ise, bir saat canlı, enerjik bir yürüyüş veya benzer şekilde günlük egzersiz ve haftada en az bir saat etkili bir egzersiz yapılmalı

4-   Sebze ve meyveler

Çeşitli sebzeve meyve tüketimini arttırmak, total enerjinin %7 veya daha fazla olmasını sağlar

Sebze ve meyvelerin günlük olarak 400-800 gram veya 5 veya daha fazla porsiyon olarak tüketilmeli

5-Diğer bitkisel gıdalar

% 45-60 civarında enerji sağlamak için  lifli, proteinden zengin bitkisel gıdalar minimal olarak tercih edilebilir. Rafine edilmiş şeker %10 dan daha az enerji sağlar.

Tahıl, baklagiller,kökler, yumruların günde 7 porsiyondan 600-800 gram veya daha fazla tüketilmeli. Rafine edilmiş şeker sınırlı tüketilmeli

6-Alkol içimi

Alkolün içilmesi tavsiye edilmiyor. Aşırı alkol tüketimine engel olunur. Alkol içimi erkeklerde total enerjinin%5'den, kadınlarda ise %2.5 den daha az kısıtlanmasına neden olur.

Eğer alkol içilecekse erkekler için günde 2 den daha az, kadınlar için ise 1 kez ile sınırlandırılır

7-Et

Kırmızı et total enerjinin %10'undan daha azını sağlar.

Eğer et tüketilecekse günlük 80 gramdan daha az olarak kırmızı et tüketmesi önerilir. Balık, kümes hayvanlarını tercih etmesi istenir.

8-Hayvansal ve sıvı yağlar

Total hayvansal ve sıvı yağlar enerjinin %15-30'unu sağlar.

Hayvansal yağdan zengin gıdaların sınırlandırılması. Ilımlı miktarda bitkisel yağların seçimi.

9-Tuz ve tuzlu gıdalar

Tuzdan zengin gıdaları yetişkinlerin günde 6 gramdan daha az miktarlarda tüketmesi istenir.

Yemek için kullanılan tuz miktarı kısıtlanmalı.

10-Saklanmış gıdalar

Kuru gıdalar uygun (kuru) ortamda saklanmalı.

Oda ısısında uzun süre beklemiş gıdalar tüketilmemeli.

11-Muhafaza

Çabuk bozulabilen gıdalar çabucak tüketilmeyecekse, dondurucuda saklanabilir.

Çabuk bozulabilen gıdaları evde uygun yöntemlerle veya buzlukta saklaması.

12-Katkı maddeleri

         Uzun süreli kalıcığılığını sağlamak için katkı maddesi kullanılmış gıdaların (sucuk, salam gibi) tüketimi azaltılmalı

13-Besin Hazırlığı

Et veya balık yenileceği zaman göreceli olarak düşük ısıda pişirilmeli

Yiyecekler pişirilirken yakılmamalıdır. Et veya balık yenecekse, et suyunun yanmasından sakınılmalıdır. Arasıra, et ve balık direkt alev üzerinde ızgara yapılarak tüketilebilir.

 

Kanser tanısı konduğunda ne yapmalısınız?

Bugün kanser tedavisinde yeni ve çok iyi olan yöntemler vardır. Kanser olduğunuzu düşünüyorsanız alabileceğiniz en iyi hizmeti almak için şunları yapmalısınız: 

Bu konuda uzmanlık almış bir hekime görünmelisiniz. Onkologlar özellikle kanser tedavisinde rol alan hekimlerdir.

 

Tedavi seçeneklerinin neler olduğunu ve sizin için hangilerinin uygun olduğunu belirlemelisiniz. Anlamadığınız bir şey var ise, soru sormalısınız.

 

Tedaviye başlamadan başka bir hekime daha danışmalısınız. Hekimler ve pek çok sigorta şirketi bunu yapmanızı bekler. Pek çok hekim ikinci bir fikir almanıza yardımcı olabilir.


Ailenizle ve arkadaşlarınızla bu konuyu konuşarak size destek olmalarını isteyin. Veya hekiminizden size destek olabilecek başka kişi veya grupları önermesini isteyin. Kanserle tek başına mücadele etmemelisiniz.